Ημικρανία - Πώς να διαχειριστείτε τον πόνο;

Ναυτία, ευαισθησία στο φως, έντονος πονοκέφαλος - Υποφέρετε από ημικρανίες; Δεν είστε μόνοι. Σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου το 15% των ανθρώπων επηρεάζονται από ημικρανία, μια από τις πιο συχνές επώδυνες παθήσεις.1 Αλλά τι ακριβώς είναι η ημικρανία; Μάθετε περισσότερα παρακάτω.

Τί είναι η ημικρανία;

H ημικρανία είναι μια πρωτοπαθής διαταραχή κεφαλαλγίας που χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντες πονοκεφάλους μέτριας έως σοβαρής έντασης.3  Συνήθως, τα επεισόδια επηρεάζουν τη μία πλευρά του κεφαλιού, έχουν παλλόμενη φύση και διαρκούν από μερικές ώρες έως 3 ημέρες.3

Ακριβώς επειδή τόσοι πολλοί άνθρωποι πλήττονται, η έρευνα τις τελευταίες δεκαετίες ασχολήθηκε εντατικά με τα αίτια εμφάνισης ημικρανιών.

Οι ακριβείς αιτίες της ημικρανίας δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί.4 Οι επιστήμονες σήμερα εκτιμούν ότι η αιτία εμφάνισης της ημικρανίας βρίσκεται σε επαναλαμβανόμενες διαταραχές της διαχείρισης του πόνου στον εγκέφαλο, που οδηγούν σε εσφαλμένα σήματα πόνου.4

Παράγοντες όπως η κληρονομική προδιάθεση επηρεάζουν ορισμένα κύτταρα στο λεγόμενο εγκεφαλικό στέλεχος.5,6 Κατά τη διάρκεια μιας ημικρανίας, αυτά τα κύτταρα αναπτύσσουν υπερευαισθησία που δεν παραμένει απαραίτητα εντοπισμένη.6 Μπορεί επίσης να εξαπλωθεί στο τρίδυμο νεύρο, που οδηγεί σε εσφαλμένα σήματα πόνου σε διάφορα τμήματα του κρανίου από τα οποία διέρχεται. Από την άλλη πλευρά, παρατηρείται αυξημένη απελευθέρωση αγγελιοφόρων ουσιών, οι οποίες, μεταξύ άλλων, διαστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία και προκαλούν φλεγμονώδεις αντιδράσεις. Ως αποτέλεσμα, προκύπτουν τα τυπικά συμπτώματα της ημικρανίας.7

Συμπτώματα της ημικρανίας

Ευαισθησία στο φως και τον θόρυβο

Ευαισθησία στο φως και τον θόρυβο4

Βοήθεια για ναυτία και έμετο

Ναυτία/έμετος4

Βοήθεια για πονοκέφαλο

Πονοκέφαλος4

Αναγνωρίστε τα συμπτώματα της ημικρανίας

Όσοι πάσχουν από ημικρανίες, συνήθως βιώνουν μία τυπική κρίση πόνου τουλάχιστον μία φορά το μήνα. Κάποιοι το αντιμετωπίζουν συχνότερα, καθώς υπάρχουν πολλοί παράγοντες που το πυροδοτούν:8,9 Το άγχος, οι καιρικές αλλαγές, οι διακυμάνσεις στην ισορροπία των γυναικείων ορμονών και πολλοί άλλοι παράγοντες, μπορούν να αποτελέσουν το εναρκτήριο λάκτισμα για την εμφάνιση ημικρανίας. Κατά τη διάρκεια μιας οξείας κρίσης ημικρανίας είναι σχεδόν ή εντελώς αδύνατο να ασκήσετε τις καθημερινές δραστηριότητές σας επειδή τα συμπτώματα είναι συνήθως πολύ έντονα.

Η συχνότερα εμφανιζόμενη ημικρανία είναι η ημικρανία χωρίς αύρα.Τα συμπτώματά της περιλαμβάνουν:2

  • ισχυρό έως πολύ ισχυρό πονοκέφαλο, συνήθως μόνο στη μία πλευρά του εγκεφάλου
  • Ναυτία ή/και έμετο
  • Ευαισθησία στους ήχους, το φως και τις μυρωδιές
  • Επιδείνωση των συμπτωμάτων με σωματική δραστηριότητα

Σε περίπου 15% έως 30% των ασθενών με ημικρανία, η ημικρανία συνοδεύεται από τη λεγόμενη αύρα (ημικρανία με αύρα),10 η οποία αναπτύσσεται αργά σε διάστημα 5 έως 20 λεπτών και διαρκεί για μία ώρα το πολύ. Τα σημάδια αυτής της μορφής ημικρανίας μπορεί να είναι:11

  • διαταραχές στην όραση, όπως θολή όραση, φωτεινές λάμψεις ή γραμμές ζιγκ-ζαγκ που τρεμοπαίζουν
  • αίσθημα μυρμηγκιάσματος που εκτείνεται από τις άκρες των δακτύλων μέχρι το κεφάλι
  • παράλυση
  • δυσχέρεια στην ομιλία
  • αδυναμία ή/και ζάλη

Η αύρα ακολουθείται από την κυρίως φάση εμφάνισης του πονοκεφάλου με τα τυπικά συμπτώματα.

Πρόδρομα συμπτώματα της ημικρανίας

Για τους περισσότερους πάσχοντες, η ημικρανία συνήθως εμφανίζεται μία έως δύο ημέρες νωρίτερα και συνεχώς εξελίσσεται μέσω τυπικών συμπτωμάτων.12 Τα πρόδρομα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

  • Ευερεθιστότητα
  • Κόπωση
  • Δυσκολία συγκέντρωσης
  • Ακατάσχετη επιθυμία για ορισμένα τρόφιμα (τα οποία συχνά θεωρούνται εσφαλμένα ότι προκαλούν την κρίση)
  • Καταθλιπτική διάθεση
  • Ευφορία
  • Δίψα
  • Πεπτικά προβλήματα, όπως δυσκοιλιότητα
Γυναίκα με ημικρανία

Η ημικρανία μπορεί περιστασιακά να εμφανιστεί ως αύρα, χωρίς επακόλουθο πονοκέφαλο. Ο πάσχοντας τότε υποφέρει μόνο από τα τυπικά συμπτώματα της αύρας της ημικρανίας και στη συνέχεια δεν υπάρχει πονοκέφαλος.13 Εάν αυτό συμβαίνει συχνά, θα πρέπει να το ελέγξετε με τον γιατρό σας ώστε να λάβετε τις σωστές οδηγίες.

Αναγνωρίστε τί πυροδοτεί την ημικρανία

Υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να πυροδοτήσουν την ημικρανία.9 Κάθε παράγοντας δεν έχει την ίδια βαρύτητα σε κάθε ασθενή με ημικρανία. Ο παράγοντας στον οποίο αντιδρά ένας πάσχοντας ποικίλλει σημαντικά από άτομο σε άτομο και μπορεί επίσης να αλλάξει στην εξέλιξη της πάθησης. Παράγοντες όπως:9

  • Αλλαγές στον συνηθισμένο καθημερινό ρυθμό (π.χ. αλλαγή στην ώρα έγερσης και την ώρα ύπνου, ελάχιστος ή υπερβολικός ύπνος ή επίσης παράλειψη γευμάτων)
  • Διακυμάνσεις στην ορμονική ισορροπία (π.χ. όπως εμφανίζονται στις γυναίκες κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως)
  • Θόρυβος
  • Αλλαγές θερμοκρασίας ή άλλων καιρικών συνθηκών
  • Ορισμένα τρόφιμα (για παράδειγμα κόκκινο κρασί, διαφορετικοί τύποι τυριών ή μπανάνες)
  • Άγχος ή επακόλουθη, αιφνίδια ξεκούραση
Τυπικά συμπτώματα

Ευαισθησία στο θόρυβο, το φως και τους ήχους

Παυσίπονα

Πρέπει να λαμβάνονται εγκαίρως

Παράγοντες πυροδότησης

Αναγνωρίστε και αποφύγετε τους παράγοντες

Γυναίκα με ημικρανία

Ημικρανία: Συχνότητα και διάρκεια

Η συχνότητα εμφάνισης της ημικρανίας ποικίλλει από μία ή δύο φορές το μήνα, έως και πολύ συχνότερα. Υπάρχει και η χρόνια ημικρανία, κατά τη οποία οι πάσχοντες εμφανίζουν πονοκεφάλους 15 ή περισσότερες μέρες κάθε μήνα.14

Ακριβώς όπως η συχνότητα των κρίσεων ημικρανίας διαφέρει από άτομο σε άτομο, έτσι και η διάρκειά τους ποικίλλει: από μερικές ώρες έως τρεις ημέρες.3 Εάν ο πόνος υπερβαίνει αυτό το χρονικό διάστημα, τότε πρόκειται για τη λεγόμενη ημικρανιακή κατάσταση (μόνιμη κατάσταση ημικρανίας). Εάν οι κρίσεις δεν σταματάνε, θα πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθείτε έναν γιατρό.

Η διάρκεια της ημικρανίας μπορεί να αποτελεί κριτήριο διάκρισής της από τους πονοκεφάλους τάσης - όταν τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από τρεις ημέρες. Σε μια απλή ημικρανία, οι ισχυροί πονοκέφαλοι διαρκούν από 4 έως 72 ώρες το μέγιστο. Αντιθέτως, στον πονοκέφαλο τάσης, τα συμπτώματα μπορεί να διαρκέσουν από 30 λεπτά έως και αρκετές ημέρες.3

Ποιά είναι η εξέλιξη της ημικρανίας;

Σε περίπτωση ημικρανίας που έχει τη μορφή πονοκεφάλου, ο πόνος δεν επικεντρώνεται πάντα σε ένα σημείο - μπορεί να χτυπήσει παντού. Αρχικά, ξεκινά ως διάχυτος πόνος στην περιοχή του λαιμού.15 Ακολούθως, εμφανίζεται στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου και μετά στην δεξιά. Η ένταση της ημικρανίας μπορεί επίσης να μεταβάλλεται.15 Στην αρχή μπορεί να είναι παρόμοια με τον πονοκέφαλο τάσης, δηλαδή μπορεί να προκαλεί αμβλύ, υπόκωφο ή πιεστικό πόνο. Κατά την κορύφωση, οι πάσχοντες συνήθως αισθάνονται τον χαρακτηριστικό παλλόμενο πόνο που είναι πολύ πιο έντονος από την κεφαλαλγία τάσεως.15

Μετά το στάδιο του πονοκεφάλου, τα συμπτώματα σταδιακά υποχωρούν. Εάν τα συμπτώματα έχουν περάσει, οι πάσχοντες βρίσκονται στο τελευταίο στάδιο της ημικρανίας. Συχνά αισθάνονται κουρασμένοι και εξαντλημένοι λόγω των προηγούμενων συμπτωμάτων.16 Η πλήρης ανάρρωση μπορεί να πάρει χρόνο.

Οι κρίσεις ημικρανίας επηρεάζουν την ποιότητα ζωής17

Η διάρκεια και η εξέλιξη της ημικρανίας είναι παράγοντες που απασχολούν τους πάσχοντες, και όχι μόνο στην οξεία κατάσταση. Ακόμα και σε περιόδους χωρίς συμπτώματα, οι σκέψεις περιστρέφονται γύρω από το πότε θα έρθει η επόμενη κρίση και πόσο θα διαρκέσει. Αυτό μερικές φορές έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής - ο φόβος μιας επόμενης κρίσης ημικρανίας προκαλεί ανησυχία. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ταλαιπωρία και άγχος, τα οποία, με τη σειρά τους, έχουν αρνητική επίδραση στη συχνότητα και τη διάρκεια των ημικρανιών.

Για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος, οι πάσχοντες θα πρέπει να ζητήσουν βοήθεια- είναι πολύ πιθανό να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής με την κατάλληλη θεραπεία. Η Aspirin® 500 mg αναβράζοντα δισκία είναι κατάλληλη και για την αντιμετώπιση των κρίσεων ημικρανίας στη δόση των 2 δισκίων. Η δραστική ουσία, ακετυλοσαλικυλικό οξύ, αναστέλλει τις ουσίες που προκαλούν πόνο (προσταγλανδίνες) και έτσι μειώνει την ευαισθησία στον πόνο.22 Τα συνοδά συμπτώματα, όπως η ευαισθησία στο φως ή η ναυτία, επίσης βελτιώνονται.

Η οξεία ημικρανία: Τί μπορείτε να κάνετε άμεσα;

Τί βοηθάει κατά των ημικρανιών σε οξείες καταστάσεις; Ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο ξεκινά ο οδυνηρός πονοκέφαλος, η θεραπεία της ημικρανίας απαιτεί διαφορετικά μέτρα.18,19

  • Ανάπαυση και χαλάρωση. Αποσυρθείτε σε ένα δωμάτιο χωρίς καθόλου φως και θόρυβο και ξαπλώστε
  • Παυσίπονα. Μπορούν να ανακουφίσουν αποτελεσματικά από τα συμπτώματα μιας οξείας κρίσης, εάν ληφθούν εγκαίρως. Ο συνδυασμός παυσίπονων, και άλλων μέτρων αντιμετώπισης, είναι ο πλέον κατάλληλος για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των ημικρανιών. Τα ντους με εναλλασσόμενο κρύο και ζεστό νερό διεγείρουν την κυκλοφορία του αίματος και μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν ως υποστηρικτική θεραπεία.

Φαρμακευτική αγωγή για την ημικρανία

Εκτός από την ανάπαυση, η φαρμακευτική αγωγή είναι ο δεύτερος σημαντικός πυλώνας για την καταπολέμηση της ημικρανίας. Για την αντιμετώπιση των ημικρανιών, η Ελληνική Εταιρεία Κεφαλαλγίας στις κατευθυντήριες οδηγίες της,20 συνιστά τη λήψη

  • 900-1000 mg ακετυλοσαλικυλικού οξέος
  • 1000 mg παρακεταμόλης
  • 400 mg ιβουπροφαίνης
  • 2,5 mg ναρατριπτάνης
  • 1000 mg φαιναζόνης ή
  • δύο δισκία σταθερού συνδυασμού ΑΣΟ (250 έως 265 mg) + παρακεταμόλη (200 έως 265 mg) + καφεΐνη (50 έως 65 mg) (Από: τον Ιούνιο του 2009).

Συμβουλευτείτε έναν γιατρό προκειμένου να σας προτείνει την κατάλληλη για εσάς αγωγή.

Πρόληψη ημικρανίας18,21

Αποφύγετε ή μειώστε τους παράγοντες πυροδότησης:18,21

Για την εξάλειψη ή τη μείωση των κρίσεων ημικρανίας η πρόληψη είναι σημαντική. Είναι ακόμα σημαντικό να αναγνωρίσετε και να αποφύγετε τους παράγοντες που προκαλούν ημικρανία (παράγοντες πυροδότησης). Αυτό είναι ευκολότερο για ορισμένους παράγοντες, αλλά πολύ δύσκολο για άλλους. Αρχικά, ξεκινήστε προσδιορίζοντας αυτούς τους παράγοντες πυροδότησης.

Αποφυγή αρνητικού άγχους και εύρεση ηρεμίας:18,21

Ένας βασικός παράγοντας για την πρόληψη της ημικρανίας είναι η αποφυγή του άγχους, το οποίο προκαλεί κεφαλαλγία τάσεως ή ημικρανία. Κάντε ένα διάλειμμα για χαλάρωση. Τεχνικές όπως η προοδευτική χαλάρωση των μυών ή η γιόγκα, ή ένα τακτικό πρόγραμμα άσκησης, χαλαρώνουν το σώμα και το μυαλό. Τα αθλήματα αντοχής, όπως τζόγκινγκ ή ποδηλασία, είναι ιδιαίτερα κατάλληλα γι’ αυτό.

Η ρουτίνα καταπραΰνει τις ημικρανίες:18,21

Όταν έχετε ημικρανία, το μυαλό σας απαιτεί μια ρουτίνα: Οι αλλαγές στην κανονική καθημερινή ρουτίνα μπορούν να σας κατακλύσουν και να προκαλέσουν ημικρανίες. Επομένως, ως προληπτικό μέτρο ενδείκνυται να τρώτε όσο το δυνατόν πιο τακτικά και, εάν υπάρχει δυνατότητα, να τρώτε πάντα τις ίδιες ώρες. Βοηθήστε το νευρικό σας σύστημα ακολουθώντας έναν κανονικό κύκλο ύπνου-αφύπνισης, ακόμη και τα σαββατοκύριακα και κατά τη διάρκεια των διακοπών.

Φάρμακα ως προφύλαξη από ημικρανία:20

Για άτομα που πάσχουν από ιδιαίτερα έντονες και συχνές ημικρανίες, ο γιατρός μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει φάρμακα για την πρόληψη. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

  1. Vos T, Flaxman AD, Naghavi M, Lozano R, Michaud C, Ezzati M, et al. (December 2012). "Years lived with disability (YLDs) for 1160 sequelae of 289 diseases and injuries 1990-2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet. 380 (9859): 2163–96.
  2. Bartleson JD, Cutrer FM (May 2010). "Migraine update. Diagnosis and treatment". Minnesota Medicine. 93 (5): 36–41.
  3. https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/headache-disorders. Ανακτήθηκε στις 03/02/21
  4. https://www.nhs.uk/conditions/migraine/causes/. Aνακτήθηκε στις 03/02/2021
  5. Piane M, Lulli P, Farinelli I, Simeoni S, De Filippis S, Patacchioli FR, Martelletti P (December 2007). "Genetics of migraine and pharmacogenomics: some considerations". The Journal of Headache and Pain
  6. Dodick DW, Gargus JJ (August 2008). "Why migraines strike". Scientific American. 299 (2): 56–63.
  7. Hoffmann J, Baca SM, Akerman S (April 2019). "Neurovascular mechanisms of migraine and cluster headache". Journal of Cerebral Blood Flow and Metabolism. 39 (4): 573–594
  8. Bartleson JD, Cutrer FM (May 2010). "Migraine update. Diagnosis and treatment". Minnesota Medicine. 93 (5): 36–41.
  9. Levy D, Strassman AM, Burstein R (June 2009). "A critical view on the role of migraine triggers in the genesis of migraine pain". Headache. 49 (6): 953–7
  10. Simon RP, Aminoff MJ, Greenberg DA (2009). Clinical neurology (7 ed.). New York, N.Y: Lange Medical Books/McGraw-Hill. pp. 85–88.
  11. Gilmore B, Michael M (February 2011). "Treatment of acute migraine headache". American Family Physician. 83 (3): 271–80
  12. Lynn DJ, Newton HB, Rae-Grant A (2004). The 5-minute neurology consult. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. p. 26
  13. Jayne Leonard (medically reviewed by Seunggu Han, M.D.) (7 September 2018). "Silent migraine: Symptoms, causes, treatment, prevention". www.medicalnewstoday.com. Medical News Today. Aνακτήθηκε 03/02/2021
  14. https://americanmigrainefoundation.org/resource-library/chronic-migraine/. Ανακτήθηκε στις 03/02/21
  15. Silberstein SD. Migraine. Lancet. 2004 Jan 31;363(9406):381-91.
  16. Bose P, Goadsby PJ (June 2016). "The migraine postdrome". Current Opinion in Neurology. 29 (3): 299–301.
  17. Monzón M, Láinez M. Quality of Life in Migraine and Chronic Daily Headache Patients. Cephalalgia. 1998;18(9):638-643.
  18. https://www.nhs.uk/conditions/migraine/prevention/. Aνακτήθηκε στις 03/02/2021
  19. https://www.webmd.com/migraines-headaches/guide/understanding-migraine-prevention. Aνακτήθηκε στις 03/02/2021
  20. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΘEΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑΣ-ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΕΚ. Ανακτήθηκε στις 03/02/2021
  21. Ha H, Gonzalez A. Migraine Headache Prophylaxis. Am Fam Physician. 2019 Jan 1;99(1):17-24
  22. ΦΟΧ Αναβράζοντα δισκία Aspirin 500mg.